Quá trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước đã kéo theo quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ
nhanh. Dẫn đến hệ quả là các nguồn ô nhiễm khí thải phát sinh từ hoạt động công
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, giao thông vận tải, thi công xây dựng, cũng như từ
sinh hoạt của nhân dân ngày càng lớn và phức tạp, độc hại.
1. Khí thải ô nhiễm tăng nhanh
Trung tâm Nghiên cứu
môi trường của Trường Đại học Yale và Đại học Columbia của Mỹ đã công bố tại Diễn
đàn kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, cho rằng Việt Nam nằm trong 10 nước có
môi trường không khí bị ô nhiễm nhất thế giới. Nguyên nhân vì nước ta chưa kiểm
soát được các nguồn khí thải công nghiệp, giao thông và xây dựng đang phát sinh
ngày càng lớn, cùng với quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa rất nhanh.
Hiện Việt Nam có khoảng
hơn 90 triệu người. Tốc độ tăng trưởng bình quân mỗi năm khoảng 1 triệu người,
kéo theo xây dựng mới nhà cửa, công trình dịch vụ, hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô
thị để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tối thiểu cho 1 triệu dân đô thị tăng lên đó.
Chưa kể việc phải sửa
chữa, mở rộng và nâng cấp các công trình cũ. Do đó công trường xây dựng đã được
mở ra ở khắp mọi nơi, mọi lúc, thải ra rất nhiều chất thải, tuy nhiên các công trình, dự án này chưa có hệ thống xử lý khí thải và điều này đã gây ra ô nhiễm nặng
nề đối với môi trường không khí đô thị, đặc biệt là ô nhiễm bụi.
Số lượng mô tô, xe máy
lưu hành trên phạm vi toàn quốc khoảng 37 triệu chiếc, ô tô khoảng 2 triệu chiếc,
ước lượng từ năm 2005 đến nay, nguồn thải gây ô nhiễm do hoạt động giao thông vận
tải tăng 2,5 lần. Riêng về công nghiệp, hiện cả nước có 289 khu công nghiệp với
tổng diện tích đất tự nhiên khoảng 80.000ha. Hơn một nửa số khu công nghiệp
trên đã được phủ kín.
Và tình trạng thiếu văn
bản pháp lý đủ để kiểm soát hoạt động xả thải của các doanh nghiệp đã và đang
khiến môi trường không khí xung quanh các khu công nghiệp phát tán theo hướng
gió vào khu dân cư ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 |
| Xả khói gây ô nhiễm môi trường từ nhà máy trong một khu công nghiệp ở TPHCM |
2. Tác hại của ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường không khí gây ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng và gây thiệt hại đáng kể đối với các ngành kinh tế, du lịch. Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, số người bị các bệnh đường hô hấp (thường do ô nhiễm không khí gây ra) chiếm từ 3% - 4% tổng dân số. 74,5% số người bị bệnh bụi phổi trên toàn quốc là công nhân của các ngành mỏ, xây dựng, cơ khí và luyện kim do thường xuyên tiếp xúc với bụi.
Theo số liệu điều tra,
khảo sát của Bộ GTVT, thiệt hại kinh tế do ốm đau các bệnh đường hô hấp (chi
phí khám chữa bệnh, giảm thu nhập do nghỉ ốm, chi phí người chăm sóc) tính
trung bình trên đầu người dân nội thành Hà Nội là 1.538 đồng/ngày, còn dân nội
thành TPHCM là 729 đồng/ngày.
Đáng lo ngại hơn, Tổ chức
Y tế thế giới vừa qua đã chính thức công bố, ô nhiễm không khí đã và đang là
nguyên nhân gia tăng số người mắc các bệnh về ung thư.
 |
| Khí thải giao thông gây bệnh cho con người |
Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí ở nước ta hiện nay rất đáng lo ngại, ảnh hưởng rất lớn đến sức
khỏe cộng đồng và phát triển kinh tế. Thế nhưng, việc kiểm soát ô nhiễm môi trường
không khí ở nước ta rất yếu kém. Các dịch vụ môi trường lại chưa phát triễn để đáp ứng nhu cầu của xã hội
Đơn cử tại TPHCM - một
trong những thành phố được xếp tốp 10 thành phố có chất lượng không khí ô nhiễm
nhất thế giới, những trang thiết bị cần thiết cho việc quan trắc chất lượng
không khí gần như không có. 9 trạm quan trắc chất lượng không khí tự động đã bị
hư hỏng hoàn toàn từ năm 2009 nhưng đến nay vẫn chưa được đầu tư thay mới.
Số liệu quan trắc không
khí của thành phố hiện đang phải dựa vào quan trắc bán tự động nên thông tin
không đáng tin cậy. Đặc biệt là không dự báo được xu hướng diễn biến chất lượng
không khí...
Tương tự, tình trạng
thiếu trang thiết bị quan trắc chất lượng không khí trên đang rất phổ biến tại
nhiều tỉnh thành khác. Và nếu tình trạng này không được các cơ quan chức năng sớm
khắc phục thì người chịu thiệt thòi nhất vẫn là người dân.
